Η εμπορευματοποίηση της ενημέρωσης και οι λειτουργοί της δημοσιογράφοι

Στα περίπτερα βρίσκεται ήδη από το πρωί σήμερα ο "Εναλλακτικός Τύπος" η εφημερίδα των απολυμένων της εφημερίδας της Γιάννας και του Θόδωρου Αγγελόπουλου. Στο 16σέλιδο δημοσιεύονται άρθρα κρίσεις και θέματα που δύσκολα θα είχαν θέση στις σελίδες του Ελεύθερου Τύπου και των άλλων εφημερίδων. Όλα ενδιαφέροντα, περισσότερο όπως από όλα το άρθρο του Γιώργου Αυγερόπουλου* με τίτλο «Βάλαμε τα χέρια μας και βγάλαμε τα μάτια μας…», το οποίο και παραθέτουμε αυτούσιο.
«Πρόλαβα μια εποχή  όπου οι δημοσιογράφοι ήταν δημοσιογράφοι και όχι τηλεπερσόνες και μεγαλοπαράγοντες. Τότε τα δελτία ήταν μισής ώρας και έπαιζαν πραγματικές ειδήσεις, ενώ οι εφημερίδες στηρίζονταν στο ρεπορτάζ. Πρόλαβα μια εποχή όπου ο κόσμος αισθανόταν το δημοσιογράφο δίπλα του, σύμμαχο ενάντια στην αδικία και όχι ένα λαμόγιο. Αυτά συνέβαιναν πριν από 20 χρόνια. Σήμερα τα τηλεοπτικά δελτία έχουν μετεξελιχθεί σε lifestyle μαγκαζίνο η σε εκπομπές γνώμης όπου ο θεατής πρώτα ακούει το σχόλιο και έπειτα την είδηση. Οι εφημερίδες, από την άλλη, έχουν γίνει πολυέντυπα που προσφέρουν αυτοκίνητα, σκάφη, σπίτια, σερβίτσια και 2 ταινίες dvd στον αποβλακωμένο αναγνώστη τους. Περιγράφουν μάλιστα με λεπτομέρειες συναντήσεις που δεν έγιναν ποτέ, όπως αυτή των Καραμανλή – Ερτογάν.
Πέρα από τις ευθύνες των εκδοτών – ιδιοκτητών, πέρα από την οικονομική κρίση, μεγάλο μερίδιο ευθύνης για την κρίση που μαστίζει το χώρο της  ενημέρωσης έχουν οι ίδιοι οι δημοσιογράφοι, μεμονωμένα και συλλογικά.
Σχετικά με την προσωπική ευθύνη του καθενός μας βλέπω πως το επάγγελμα έχει γεμίσει με ανθρώπους που λένε πρόθυμα «ναι» σε όλα για να επιβιώσουν. Μωροφιλόδοξοι που δεν πειράζει να κάνουν λίγες εκπτώσεις στην αξιοπρέπειά τους, προκειμένου να γίνουν διάσημοι.
Υπάρχουν άνθρωποι που αν τους ζητηθεί να πηδήξουν από το μπαλκόνι «γιατί αυτό κάνει νούμερα» μπορεί και να πηδήξουν. Σε συζητήσεις γύρο από αυτό το θέμα έχω ακούσει τις πιο παράδοξες απαντήσεις: Αν δεν το κάνω εγώ, θα είναι  κάποιος άλλος» , ή «εγώ εντολές εκτελώ». Το πρώτο μου θυμίζει απαντήσεις διεφθαρμένων Μεξικανών αστυνομικών που συνεργάζονται με τα καρτέλ των ναρκωτικών. Το δεύτερο μου θυμίζει τις απαντήσεις των ναζί εγκληματιών πολέμου στη δίκη της Νυρεμβέργης.
Σχετικά τώρα με τη συλλογική ευθύνη, αυτή βρίσκεται στο συνδικαλιστικό όργανο των δημοσιογράφων.
Οι απεργίες και οι καταγγελίες είναι καλές σε ό,τι έχει να κάνει με τα κρίσιμα εργασιακά ζητήματα. Τι γίνεται όμως με την ουσία του πράγματος, με την ποιότητα της δουλειάς; Τίποτα. Η μεγαλύτερη ένωση δημοσιογράφων της χώρας δεν ασχολείται σχεδόν καθόλου με την επαγγελματική επιμόρφωση των μελών της. Με άλλα λόγια, «η δημοσίευσις που αποτελεί την ψυχή της δικαιοσύνης» έχει αφεθεί στην τύχη της.
Είναι χαρακτηριστικό πως από τον Ιανουάριο του 2008 ως τον Ιούλιο του 2009 η ΕΣΗΕΑ είχε οργανώσει μόνο ένα σεμινάριο ορθοφωνίας και ένα συνέδριο με τίτλο ¨Η ποίηση σήμερα». Την ίδια περίοδο δεν οργανώθηκε τίποτα για τις νέες τεχνολογίες ή που να εξετάζει ζητήματα ηθικής και αξιοπιστίας στην ενημέρωση. Θα αισθανόμουν ειλικρινά χαρούμενος αν έβρισκα στον ιστότοτοπο της Ένωσης έστω  και μία καταδικαστική ανακοίνωση για το ρεπορτάζ με την υποτιθέμενη συνάντηση Καραμανλή – Ερντογάν. Δεν βρήκα τίποτα. Και θα ήμουν ευτυχής αν μάθαινα ότι το συνδικαλιστικό όργανο των δημοσιογράφων κήρυξε 24ωρη απεργία σε κάποιον τηλεοπτικό σταθμό απαιτώντας να ανέβει η ποιότητα του δελτίου. Μέχρι να συμβεί αυτό θα ενημερώνομαι από το διαδίκτυο και θα κοιτώ τη χώρα μου με τα μάτια ενός ξένου. Θα βλέπω τα ΜΜΕ να μαστίζονται από τις επεμβάσεις κέντρων εξουσίας και να αποτελούν πεδίο δράσης μηχανισμών διοχέτευσης πληροφοριών. Θα βλέπω δημοσιογράφους να χορεύουν χέρι χέρι με πολιτικούς το χορό του Ζαλόγγου. Με ολέθριες συνέπειες για τον κλάδο, την ενημέρωση την κοινωνία και τη δημοκρατία».
*Ο Γιώργος Αυγερόπουλος είναι δημοσιογράφος, δημιουργός της βραβευμένης σειράς ντοκιμαντέρ «Εξάντας»