Τα ποτά του Καλοκαιριού είναι πράγματι αναψυκτικά και μέχρι ποίου σημείου δικαιούνται αυτού του τίτλου;
Του Αλέξανδρου Αλεξάκη
Η στήλη αυτή, στην οποία φιλοξενούνται οι ιδέες μας, όπου μέσα απ αυτές έχουμε την χαρά της επικοινωνίας, συστήνει πάντα και προσπαθεί να μένει πειστεί στην προσήλωση στις διατροφικές μας ανάγκες. Αυτό σημαίνει την απαραίτητη και μόνο κατανάλωση ποιοτικής τροφής χωρίς την υπερβολή που οδηγεί στην παχυσαρκία.
Αυτό δεν είναι τίποτα άλλο από το να εμφανίζει την πλευρά που διατηρεί και επαυξάνει την Υγεία μέσω των τροφών.
Τα ποτά, στο σύνολό τους, αφορούν μιαν ιδιαίτερη κατηγορία διατροφής.
Ελάχιστα είναι εκείνα από το μεγάλο πλήθος και τα διαφορετικά είδη ποτών που περικλείουν μέσα τους την ιδιότητα που αναφέραμε. Τα μόνα ποτά που ανεπιφύλακτα δεν διστάζουμε να προτείνομε ως ωφέλημα, είναι το νερό (για το οποίο θα μιλήσουμε σε μια άλλη μας επικοινωνία), το γάλα, οι χυμοί των φρούτων οι προσφερόμενοι αυτούσιοι όπως παραλαμβάνονται με την απλή έκθλιψη των φρούτων , και τα αφεψήματα, προερχόμενα κυρίως από τα χορταρικά και βότανα της ελληνικής γης.
Τα αλκοολούχα ποτά, κρασί, μπύρα, ούζο, τσίπουρο, τσικουδιά, κ.λπ. έχουν κάτι που ωφελεί όταν καταναλώνονται αυστηρά και μόνο σε ελάχιστες ποσότητες για τα οποία επίσης θα μιλήσουμε αναλυτικά για το κάθε ένα χωριστά.
Σήμερα, όμως, θα αναφερθούμε σε κάτι ξεχωριστό και εκρηκτικά διαδεδομένο.
Αδιαφιλονίκητα, οι Καλοκαιρινοί μήνες είναι εκείνοι που προβάλουν περισσότερο εποχικά την επιθυμία της κατανάλωσης τους. Είναι μία κατηγορία ποτών η οποία γίνονται τόσο δημοφιλή όσο διαρκεί η ζέστη και η δίψα.
Είναι αυτά που αναφέρονται με την γενική ονομασία «αναψυκτικά».
Σκοπός τους είναι να μας δροσίσουν και να μας κάνουν να αισθανθούμε ευχάριστα τις ημέρες του θέρους. Έτσι λέει η διαφήμιση η οποία συνήθως περιέχει γουστόζικο σενάριο με καλλιτεχνική ευαισθησία θαυμάσια αισθητική και γούστο. (Ετυμολογικά Ανα -ψυκτικό= επ-ανα-δροσιστικό, ξαναδροσίζομαι).
Αυτή η ιδιότητα τους επιτυγχάνεται άραγε ανώδυνα για τον οργανισμό μας και κυρίως τι περιέχουν για να μας προσφέρουν αυτή την δροσιά;
Η εκτίμηση ότι το δροσιστικό αίσθημα που νιώθουμε όταν πίνουμε ένα ποτό αυτής της κατηγορίας προκύπτει μέσα από την δράση των συστατικών που εντέχνως περιέχονται σ’ αυτό είναι επιστημονικά αποδεδειγμένη, καθώς ειδικοί ερευνητές έχουν ασχοληθεί επανειλημμένα με το θέμα και μας έχουν δώσει τα συμπεράσματά τους, από τα οποία εξάγεται το ακόλουθο
Η κατανάλωση των αναψυκτικών ποτών, αεριούχων και μη οφείλει να γίνεται με μέτρο.
Γιατί όμως.
Η φυσική ιδιότητα των ποτών που καταναλώνουμε, δηλαδή απλά, αν ήταν μόνο ο χυμός του φρούτου αυτούσιος θα ήταν ό,τι καλύτερο, -ευχής έργον-, δυστυχώς όμως το περιεχόμενο τους αποτελείται από συστατικά που ελάχιστη ή ανύπαρκτη σχέση έχουν με την φυσιολογία των φρούτων τα οποία επικαλούνται ότι περιέχουν. Με λίγα λόγια, τα αναψυκτικά είναι πλήρη από υποκατάστατα
Τα αεριούχα ή ανθρακούχα ποτά
Στην πλειονότητα τους περιέχουν ουσίες οι οποίες προσφέρουν στο ποτό τις εξής ιδιότητες, γλυκιά γεύση, όξινη γεύση, έγχρωμη εμφάνιση, αέριο ή ανθρακικό αέριο (διοξείδιο του άνθρακος) και ορισμένα απ αυτά τα ποτά περιέχουν επιπλέον και χημικά συντηρητικά.
Η προσπάθεια της τεχνολογίας ποτών αυτού του είδους είναι να μιμηθεί τις εξέχουσες ιδιότητες των φυσικών χυμών και ορισμένων νερών των μεταλλικών.
Για το μεν νερό.
Το φυσικώς ανθρακούχο νερό, (από πηγές) περιέχει ανθρακικά άλατα και εξ αυτού το περιεχόμενο διοξείδιο του άνθρακος το οποίο καθώς είναι σε περίσσια εμφανίζονται οι φυσαλίδες του μέσα από το νερό. Αυτά είναι τα μεταλλικά νερά γενικώς.
Για τους δε χυμούς.
Για τους χυμούς να περιέχουν τον πλούτο των θρεπτικών συστατικών του φρούτου καθώς ο χυμός που βγαίνει από το φρούτο που συνθλίβεται να είναι αυτούσιος χωρίς την παραμικρή αραίωση ή ανάμειξη με κάποιο άλλο υγρό. Επειδή αυτό δεν συμφέρει την βιομηχανία του είδους με αποτέλεσμα να μη γίνεται πραγματοποιήσιμο τότε μοιράζεται ο πλούτος των περιεχομένων συστατικών ενός φρουτοχυμού πρακτικά με την θεωρία.
Και έτσι πρακτικά απλά γίνεται το εξής.
Η Βιομηχανία των αναψυκτικών φτιάχνει έναν χυμό που τον διοχετεύει στην αγορά με περιεχόμενο τέτοιο που προσεγγίζει την σύσταση ενός χυμού φρούτου.
Βάζει μέσα στον χυμό που φτιάχνει και άλλα πράγματα για να τον κάνει ελκυστικό και ανταγωνιστικά εμπορεύσιμο
Όμως, επειδή και το φυσικώς ανθρακούχο νερό είναι σπάνιο (λίγες είναι οι πηγές στην φύση που αναβλύζουν νερό με ιδιότητες αεριούχου μεταλλικού).
Γι’ αυτό χρησιμοποιεί νερό με τις ίδιες ιδιότητες με αυτό της φύσης. Τεχνικά ανθρακούχο. Αυτό το καταφέρνει με την ανάμειξη κοινού πόσιμου νερού με ένα άλας. Το όξινο ανθρακικό νάτριο. Ή το απλό ανθρακικό νάτριο.
Και το ονόμασε «Σόδα».
Η πρώτη παραγωγή αναψυκτικού ξεκίνησε από πολύ παλιά από τον Άγγλο χημικό Joseph Priestley το 1767 ο οποίος κατάφερε να παρασκευάσει τεχνικό ανθρακούχο νερό, με την προσθήκη των αλάτων που αναφέραμε.
Έτσι έθεσε τις βάσεις για την πρώτη βιομηχανική παραγωγή αναψυκτικού ποτού.
Τα συστατικά ενός αναψυκτικού και η βιομηχανοποίηση τους.
Τα πλέον ουσιώδη συστατικά που περιέχονται σε ένα αναψυκτικό είναι.
Στο ανθρακούχο νερό (νερό το οποίο περιέχει διοξείδιο του άνθρακος CO2), προστίθενται, ζάχαρη, γευστικές, αρωματικές ύλες, χρωστικές και οξύ.
Οι χυμοί φρούτων.
Αυτά τα ποτά παρασκευάζονται από χυμούς φρούτων ή αναμειγνύονται από συμπυκνωμένους χυμούς με την προσθήκη ή χωρίς γλυκαντικής ύλης π.χ. γλυκόζη. Αυτός ο χυμός αραιώνεται με νερό, σόδα, ή μεταλλικό νερό.
Οι αναψυκτικοί χυμοί φρούτων έχουν κυρίως χυμούς από δημητριακά φρούτα (πορτοκάλι, λεμόνι, μανταρίνι, γκρέιπ φρουτ, που η περιεκτικότητα τους είναι περίπου 6%. Άλλα περιέχουν μήλο, ροδάκινο, βερίκοκο.
Όσα γίνονται από βιομηχανίες που μεταφέρουν την τεχνογνωσία από το εξωτερικό οι χυμοί είναι σε κατάψυξη και μεταφέρονται σε θερμοκρασία -21 oC.
Μερικά από τα γνωστότερα αναψυκτικά της ελληνικής αγοράς.
Η σειρά που αναγράφονται είναι τυχαία
1. Κόκα κόλα κλασική
2. Πέπσι κόλα Pepsi-cola
3. Λάιτ κάκα κόλα
4. Σέβεν απ
5. Λάιτ Πέπσι κόλα
6. Σόδα
7. Σπράιτ
8. Φάντα
9. Πορτοκαλάδα
10. Λεμονάδα.
11. Λεμονίτα
12. Μανταρινάδα.
Περιγράφουμε ένα απ αυτά όπως μας το δίνει η βιβλιογραφία των Διεθνούς Οργανισμού Φαρμάκων και Τροφίμων (USFDA)
Το Σπράιτ μηδέν (Sprite Zero) περιέχει απομίμηση λεμονιού γεύσης.
1. Αυτός ο τύπος δεν περιέχει γλυκαντικές ουσίες (ζάχαρη σε οποιαδήποτε μορφή) παρασκευάστηκε για πρώτη φορά το 1974 από την Αμερικάνικη Κόκα κόλα. Σε άλλα κράτη όπου διατίθεται είναι γνωστός ως Σπράιτ Λάιτ . Η συνταγή παρασκευής στην Αμερική περιλαμβάνει 355 mL όπου περιέχονται 76mg (μίλι γκραμ=χιλιοστά του γραμμαρίου) ασπαρτάμης (υποκατάστατη μορφή ζάχαρης η οποία έχει 120 φορές την γλυκύτητα γεύσης με ίση ποσότητα ζάχαρης, δηλαδή 1 γραμμάριο ζάχαρης και 1 γραμμάριο ασπαρτάμης η ασπαρτάμη αποδίδει 120 φορές περισσότερη γλυκύτητα από την ζάχαρη ) Council on Scientific Affairs (1985) Aspartame. Review of safety issues. JAMA 254, 400-402.
50mg ακεσουλφαμικό κάλιο (acesulfame potassium) το οποίο είναι τεχνική γλυκαντική ουσία.
Το Σπραιτ Μηδέν περιέχει επίσης ανθρακούχο νερό, κιτρικό οξύ, φυσικά αρωματικά, κιτρικό κάλιο, και βενζοικό κάλιο, ασπαρτάμη, και ακεσουλφαμικό κάλιο Ε950 (acesulfame potassium) .
Το ακεσουλφαμικό κάλιο (acesulfame potassium). Είναι συνθετική ένωση με γλυκαντικές ιδιότητες. Ανακαλύφθηκε το 1967 από τον Γερμανό Χημικό Καρλ Κλάους και χρησιμοποιήθηκε από την χημική βιομηχανία Hoechst.
Όπως με την ασπαρτάμη, τη σακχαρίνη, την σουκραλόζη (sucralose), και άλλες γλυκαντικές ουσίες που είναι πιο γλυκές από τις κοινές ζάχαρες, έτσι και με το υπ όψην συστατικό υπάρχει μια ανησυχία των ειδικών επιστημών σχετικά κατά πόσο είναι ασφαλές. Το ακεσουλφαμικό κάλιο Ε950 (acesulfame potassium) επιτρέψατε μας να αναφερθούμε σε κάτι που έχει σχέση με την χημεία του. Πρόκειται για κυκλική ένωση, έχει εξαχθεί το συμπέρασμα πως όλες οι κυκλικές ενώσεις τύπου βενζολίου είναι καρκινογόνες.
Αν και οι μελέτες αυτών των γλυκαντικών ουσιών παρουσιάζουν την ποικιλία και αμφισβητούμενους βαθμούς ασφάλειας, ο Οργανισμός Φαρμάκων και Τροφίμων των ΗΠΑ (USFDA U.S. Food Drug Administration) εγκρίνει την χρήση αυτών των ενώσεων γενικά ως γλυκαντικές ουσίες.
Οι ερευνητές που ασκούν κριτική στο θέμα, εγείρουν επιφυλάξεις διότι υποστηρίζουν ότι η χημική ουσία αυτή δεν έχει μελετηθεί επαρκώς και μπορεί να είναι καρκινογόνος και συνιστούν την επανεξέταση της. Μια αναδρομή στην βιολογία και χημεία μας υπενθυμίζει πως οι ενώσεις που ο χημικός τους τύπος –δομή είναι κυκλικής μορφής είναι αναμφίβολα καρκινογόνες. Αυτός είναι και ο λόγος που οι επιστήμονες αφαιρούν κάθε εμπιστοσύνη ασφάλειας υγιεινής για την χρήση τους στα τρόφιμα.. Το ίδιο συμβαίνει και με τις άλλες τεχνικές γλυκαντικές ύλες.
Και ενώ συμβαίνουν αυτά…
Ο Οργανισμός USFDA έχει αποσχιστεί απ αυτές τις επιφυλάξεις.
Έρευνα σε περίπου μισού εκατομμυρίου ανθρώπους που κατανάλωσαν αναψυκτικά που περιείχαν ασπαρτάμη,, δημοσιεύτηκε το 2006. Τα αποτελέσματα των ερευνών έδειξαν ότι παρά τη αύξηση των ποσοτήτων κατανάλωσης δεν συνδέθηκε με κανέναν κίνδυνο των λεμφωμάτων, της λευχαιμίας, ή καρκίνων εγκεφάλου στους άνδρες ή τις γυναίκες.
Τον ίδιο σκεπτικισμό της επιστημονικής κοινότητας προκαλεί και το συντηρητικό βενζοϊκό νάτριο (Ε211) Και αυτό με ευρεία χρήση από την βιομηχανία ανθρακούχων αναψυκτικών. Ως συντηρητικό δρα κατά των μικροοργανισμών εμποδίζοντας την ανάπτυξη τους μέσα στο αναψυκτικό. Η αλήθεια είναι πως το περιεχόμενο των αναψυκτικών είναι θαυμάσια τροφή για μικροοργανισμούς. Είναι αναγκαία και επιβεβλημένη η προσθήκη ενός συντηρητικού που θα αποτρέψει αυτή την πιθανή δράση της εμφάνισης μικροοργανισμών με την μούχλα να επικάθηται σ’ αυτό.
Το βενζοϊκό νάτριο επελέγη ως το πλέον αθώο από πολλά άλλα. Αναφέρουμε για εγκυκλοπαιδικούς λόγους ότι είναι το αγαπημένο συντηρητικό εδώ και δεκαετίες από τους χημικούς τεχνολογίας τροφίμων που χρησιμοποιείται στην βιομηχανία τροφίμων ως συντηρητικό με άριστα αποτελέσματα.
Όμως, με την ανάμειξη του με την βιταμίνη C, παράγεται μια άλλη ένωση που ονομάζεται βενζόλη. Η ουσία αυτή είναι καρκινογόνος.
Έρευνες, που διεξήχθησαν στην Αγγλία από την Υπηρεσία Τροφίμων έδειξαν να σχηματίζονται πολλά ποσοστά βενζόλης σε αναψυκτικά.
Η παχυσαρκία και ο ζαχαρώδης διαβήτης, είναι τα αποτελέσματα της αλόγιστης κατανάλωσης αναψυκτικών σε συνδυασμό με την κακή διατροφή, έλλειψη γάλακτος, και φρούτων (Dr. Κέλλι Μπραουνελ ερευνήτρια του Πανεπιστημίου του Γαίηλ, δημοσίευση του περιοδικού American Journal of Public Health).
Προσοχή στα παγωμένα ποτά.
Προσοχή Νο1
Το σώμα μας έχει μία ενδεικτική τιμή θερμοκρασίας περί τους 37 οC για την λειτουργία της πέψης, στην οποία συμβάλλουν γι αυτό τον σκοπό τα ένζυμα.
Η θερμοκρασία των αναψυκτικών είναι κατά πολύ
μικρότερη από 37, μερικές φορές είναι πολύ κοντά στο 0. Αυτή η διαφορά
θερμοκρασίας έχει σαν αποτέλεσμα να επηρεάζεται η διαδικασία των
ενζύμων και να δημιουργεί stress στο χωνευτικό μας σύστημα κι αυτό να
χωνεύει λιγότερο φαγητό. Στην πραγματικότητα το φαγητό ζυμώνεται. Το
ζυμωμένο φαγητό προκαλεί δυσοσμία, αέρια, αποσύνθεση και δημιουργεί
τοξικά, τα οποία απορροφούνται από τα έντερα, κι έτσι
περνάνε μέσα στο αίμα απ' όπου διοχετεύεται σε ολόκληρο το σώμα.
Προσοχή Νο2
Το ανθρακούχο αναψυκτικό προκαλεί παλινδρόμηση του περιεχομένου του στομάχου προς τον οισοφάγο.
Με αυτήν την παλινδρόμηση, μεταφέρονται τα οξέα του στομάχου προς τον οισοφάγο. Η οξύτητα που προκαλείται είναι βλαπτική. Οι ειδικοί επιστήμονες αποδίδουν τον καρκίνο του οισοφάγου, εκτός των άλλων αιτιών και σ’αυτήν την ενέργεια.
Προσοχή Νο3.
Η συχνή κατανάλωση των αναψυκτικών λόγω του περιεχομένου των σακχάρων προκαλεί, μεταξύ των άλλων, καταστροφή στα δόντια.
Παράδειγμα θρεπτικών συστατικών δύο αναψυκτικών
Normal 0 false false false MicrosoftInternetExplorer4 /* Style Definitions */ table.MsoNormalTable {mso-style-name:"Κανονικός πίνακας"; mso-tstyle-rowband-size:0; mso-tstyle-colband-size:0; mso-style-noshow:yes; mso-style-parent:""; mso-padding-alt:0cm 5.4pt 0cm 5.4pt; mso-para-margin:0cm; mso-para-margin-bottom:.0001pt; mso-pagination:widow-orphan; font-size:10.0pt; font-family:"Times New Roman"; mso-ansi-language:#0400; mso-fareast-language:#0400; mso-bidi-language:#0400;}
Τι είναι τα υποκατάστατα ή αναλογικά και η ονομασία των Λάιτ ή Σοφτ ποτών
.
Τα τελευταία χρόνια έχει αναπτυχθεί μια συστηματική συνεργασία της τεχνολογίας τροφίμων με την τεχνολογία της χημείας για την αντιμετώπιση της επιθυμίας των καταλυτών να έχουν φθηνά και ελαφρά προϊόντα που να μη παχαίνουν.
Σημαντική προσπάθεια γίνεται για την ικανοποίηση αυτής της επιθυμίας με σκοπό τον περιορισμό των περιεχομένων θερμίδων καθώς επίσης και την βελτίωση της γεύσης και του αρώματος πολλών τροφών. Έτσι αναπτύχθηκαν τα αναλογικά ή υποκατάστατα του λίπους της ζάχαρης και άλλων συστατικών των τροφών.
Αυτά τα αναλογικά έχουν τον συνήθη αντικειμενικό σκοπό, να μιμηθούν την σωστή λειτουργία φυσικών παραμέτρων, όπως είναι η γεύση, το άρωμα, οι ίνες και η εμφάνιση αυτόχθονων συστατικών, ενώ ταυτοχρόνως, περιορίζουν την περιεκτικότητα των θερμίδων. Συνήθως τα προιόντα που έχουν αυτά τα συστατικά κυκλοφορούν με την επωνυμία Λάιτ ή Σοφτ.
Συχνά, αυτά τα αναλογικά χρησιμοποιούνται για την αντικατάσταση υψηλών θερμίδων γλυκαντικών, όπως είναι η ζάχαρη ή το λίπος. Η αντικατάσταση του λίπους είναι ιδιαιτέρως επιθυμητή, διότι, ανάλογα με το βάρος του το λίπος περιέχει περισσότερες από τις διπλάσιες θερμίδες συγκριτικά από οποιοδήποτε άλλο χρησιμοποιούμενο συστατικό τροφίμου.
Ένα παράδειγμα της χρήσης των αναλογικών είναι το υποκατάστατο του λίπους στα παγωτά.
Η ασπαρτάμη, η οποία είναι φτιαγμένη από αμινοξέα, είναι ένα παράδειγμα υποκατάστασης της ζάχαρης.
Η ασπαρτάμη, συγκρινομένη με τη σουκρόζη μια γλυκαντική ουσία, έχει τις ίδιες θερμίδες το ίδιο βάρος, αλλά είναι 200 φορές πιο γλυκιά.
Άρα, η ασπαρτάμη χρησιμοποιείται σε τρόφιμα των οποίων η ικανοποιητική ποσότητα σε θερμίδες είναι περιορισμένη.
Α. Αλεξάκης
Η στήλη αυτή, στην οποία φιλοξενούνται οι ιδέες μας, όπου μέσα απ αυτές έχουμε την χαρά της επικοινωνίας, συστήνει πάντα και προσπαθεί να μένει πειστεί στην προσήλωση στις διατροφικές μας ανάγκες. Αυτό σημαίνει την απαραίτητη και μόνο κατανάλωση ποιοτικής τροφής χωρίς την υπερβολή που οδηγεί στην παχυσαρκία.
Αυτό δεν είναι τίποτα άλλο από το να εμφανίζει την πλευρά που διατηρεί και επαυξάνει την Υγεία μέσω των τροφών.
Τα ποτά, στο σύνολό τους, αφορούν μιαν ιδιαίτερη κατηγορία διατροφής.
Ελάχιστα είναι εκείνα από το μεγάλο πλήθος και τα διαφορετικά είδη ποτών που περικλείουν μέσα τους την ιδιότητα που αναφέραμε. Τα μόνα ποτά που ανεπιφύλακτα δεν διστάζουμε να προτείνομε ως ωφέλημα, είναι το νερό (για το οποίο θα μιλήσουμε σε μια άλλη μας επικοινωνία), το γάλα, οι χυμοί των φρούτων οι προσφερόμενοι αυτούσιοι όπως παραλαμβάνονται με την απλή έκθλιψη των φρούτων , και τα αφεψήματα, προερχόμενα κυρίως από τα χορταρικά και βότανα της ελληνικής γης.
Τα αλκοολούχα ποτά, κρασί, μπύρα, ούζο, τσίπουρο, τσικουδιά, κ.λπ. έχουν κάτι που ωφελεί όταν καταναλώνονται αυστηρά και μόνο σε ελάχιστες ποσότητες για τα οποία επίσης θα μιλήσουμε αναλυτικά για το κάθε ένα χωριστά.
Σήμερα, όμως, θα αναφερθούμε σε κάτι ξεχωριστό και εκρηκτικά διαδεδομένο.
Αδιαφιλονίκητα, οι Καλοκαιρινοί μήνες είναι εκείνοι που προβάλουν περισσότερο εποχικά την επιθυμία της κατανάλωσης τους. Είναι μία κατηγορία ποτών η οποία γίνονται τόσο δημοφιλή όσο διαρκεί η ζέστη και η δίψα.
Είναι αυτά που αναφέρονται με την γενική ονομασία «αναψυκτικά».
Σκοπός τους είναι να μας δροσίσουν και να μας κάνουν να αισθανθούμε ευχάριστα τις ημέρες του θέρους. Έτσι λέει η διαφήμιση η οποία συνήθως περιέχει γουστόζικο σενάριο με καλλιτεχνική ευαισθησία θαυμάσια αισθητική και γούστο. (Ετυμολογικά Ανα -ψυκτικό= επ-ανα-δροσιστικό, ξαναδροσίζομαι).
Αυτή η ιδιότητα τους επιτυγχάνεται άραγε ανώδυνα για τον οργανισμό μας και κυρίως τι περιέχουν για να μας προσφέρουν αυτή την δροσιά;
Η εκτίμηση ότι το δροσιστικό αίσθημα που νιώθουμε όταν πίνουμε ένα ποτό αυτής της κατηγορίας προκύπτει μέσα από την δράση των συστατικών που εντέχνως περιέχονται σ’ αυτό είναι επιστημονικά αποδεδειγμένη, καθώς ειδικοί ερευνητές έχουν ασχοληθεί επανειλημμένα με το θέμα και μας έχουν δώσει τα συμπεράσματά τους, από τα οποία εξάγεται το ακόλουθο
Η κατανάλωση των αναψυκτικών ποτών, αεριούχων και μη οφείλει να γίνεται με μέτρο.
Γιατί όμως.
Η φυσική ιδιότητα των ποτών που καταναλώνουμε, δηλαδή απλά, αν ήταν μόνο ο χυμός του φρούτου αυτούσιος θα ήταν ό,τι καλύτερο, -ευχής έργον-, δυστυχώς όμως το περιεχόμενο τους αποτελείται από συστατικά που ελάχιστη ή ανύπαρκτη σχέση έχουν με την φυσιολογία των φρούτων τα οποία επικαλούνται ότι περιέχουν. Με λίγα λόγια, τα αναψυκτικά είναι πλήρη από υποκατάστατα
Τα αεριούχα ή ανθρακούχα ποτά
Στην πλειονότητα τους περιέχουν ουσίες οι οποίες προσφέρουν στο ποτό τις εξής ιδιότητες, γλυκιά γεύση, όξινη γεύση, έγχρωμη εμφάνιση, αέριο ή ανθρακικό αέριο (διοξείδιο του άνθρακος) και ορισμένα απ αυτά τα ποτά περιέχουν επιπλέον και χημικά συντηρητικά.
Η προσπάθεια της τεχνολογίας ποτών αυτού του είδους είναι να μιμηθεί τις εξέχουσες ιδιότητες των φυσικών χυμών και ορισμένων νερών των μεταλλικών.
Για το μεν νερό.
Το φυσικώς ανθρακούχο νερό, (από πηγές) περιέχει ανθρακικά άλατα και εξ αυτού το περιεχόμενο διοξείδιο του άνθρακος το οποίο καθώς είναι σε περίσσια εμφανίζονται οι φυσαλίδες του μέσα από το νερό. Αυτά είναι τα μεταλλικά νερά γενικώς.
Για τους δε χυμούς.
Για τους χυμούς να περιέχουν τον πλούτο των θρεπτικών συστατικών του φρούτου καθώς ο χυμός που βγαίνει από το φρούτο που συνθλίβεται να είναι αυτούσιος χωρίς την παραμικρή αραίωση ή ανάμειξη με κάποιο άλλο υγρό. Επειδή αυτό δεν συμφέρει την βιομηχανία του είδους με αποτέλεσμα να μη γίνεται πραγματοποιήσιμο τότε μοιράζεται ο πλούτος των περιεχομένων συστατικών ενός φρουτοχυμού πρακτικά με την θεωρία.
Και έτσι πρακτικά απλά γίνεται το εξής.
Η Βιομηχανία των αναψυκτικών φτιάχνει έναν χυμό που τον διοχετεύει στην αγορά με περιεχόμενο τέτοιο που προσεγγίζει την σύσταση ενός χυμού φρούτου.
Βάζει μέσα στον χυμό που φτιάχνει και άλλα πράγματα για να τον κάνει ελκυστικό και ανταγωνιστικά εμπορεύσιμο
Όμως, επειδή και το φυσικώς ανθρακούχο νερό είναι σπάνιο (λίγες είναι οι πηγές στην φύση που αναβλύζουν νερό με ιδιότητες αεριούχου μεταλλικού).
Γι’ αυτό χρησιμοποιεί νερό με τις ίδιες ιδιότητες με αυτό της φύσης. Τεχνικά ανθρακούχο. Αυτό το καταφέρνει με την ανάμειξη κοινού πόσιμου νερού με ένα άλας. Το όξινο ανθρακικό νάτριο. Ή το απλό ανθρακικό νάτριο.
Και το ονόμασε «Σόδα».
Η πρώτη παραγωγή αναψυκτικού ξεκίνησε από πολύ παλιά από τον Άγγλο χημικό Joseph Priestley το 1767 ο οποίος κατάφερε να παρασκευάσει τεχνικό ανθρακούχο νερό, με την προσθήκη των αλάτων που αναφέραμε.
Έτσι έθεσε τις βάσεις για την πρώτη βιομηχανική παραγωγή αναψυκτικού ποτού.
Τα συστατικά ενός αναψυκτικού και η βιομηχανοποίηση τους.
Τα πλέον ουσιώδη συστατικά που περιέχονται σε ένα αναψυκτικό είναι.
Στο ανθρακούχο νερό (νερό το οποίο περιέχει διοξείδιο του άνθρακος CO2), προστίθενται, ζάχαρη, γευστικές, αρωματικές ύλες, χρωστικές και οξύ.
Οι χυμοί φρούτων.
Αυτά τα ποτά παρασκευάζονται από χυμούς φρούτων ή αναμειγνύονται από συμπυκνωμένους χυμούς με την προσθήκη ή χωρίς γλυκαντικής ύλης π.χ. γλυκόζη. Αυτός ο χυμός αραιώνεται με νερό, σόδα, ή μεταλλικό νερό.
Οι αναψυκτικοί χυμοί φρούτων έχουν κυρίως χυμούς από δημητριακά φρούτα (πορτοκάλι, λεμόνι, μανταρίνι, γκρέιπ φρουτ, που η περιεκτικότητα τους είναι περίπου 6%. Άλλα περιέχουν μήλο, ροδάκινο, βερίκοκο.
Όσα γίνονται από βιομηχανίες που μεταφέρουν την τεχνογνωσία από το εξωτερικό οι χυμοί είναι σε κατάψυξη και μεταφέρονται σε θερμοκρασία -21 oC.
Μερικά από τα γνωστότερα αναψυκτικά της ελληνικής αγοράς.
Η σειρά που αναγράφονται είναι τυχαία
1. Κόκα κόλα κλασική
2. Πέπσι κόλα Pepsi-cola
3. Λάιτ κάκα κόλα
4. Σέβεν απ
5. Λάιτ Πέπσι κόλα
6. Σόδα
7. Σπράιτ
8. Φάντα
9. Πορτοκαλάδα
10. Λεμονάδα.
11. Λεμονίτα
12. Μανταρινάδα.
Περιγράφουμε ένα απ αυτά όπως μας το δίνει η βιβλιογραφία των Διεθνούς Οργανισμού Φαρμάκων και Τροφίμων (USFDA)
Το Σπράιτ μηδέν (Sprite Zero) περιέχει απομίμηση λεμονιού γεύσης.
1. Αυτός ο τύπος δεν περιέχει γλυκαντικές ουσίες (ζάχαρη σε οποιαδήποτε μορφή) παρασκευάστηκε για πρώτη φορά το 1974 από την Αμερικάνικη Κόκα κόλα. Σε άλλα κράτη όπου διατίθεται είναι γνωστός ως Σπράιτ Λάιτ . Η συνταγή παρασκευής στην Αμερική περιλαμβάνει 355 mL όπου περιέχονται 76mg (μίλι γκραμ=χιλιοστά του γραμμαρίου) ασπαρτάμης (υποκατάστατη μορφή ζάχαρης η οποία έχει 120 φορές την γλυκύτητα γεύσης με ίση ποσότητα ζάχαρης, δηλαδή 1 γραμμάριο ζάχαρης και 1 γραμμάριο ασπαρτάμης η ασπαρτάμη αποδίδει 120 φορές περισσότερη γλυκύτητα από την ζάχαρη ) Council on Scientific Affairs (1985) Aspartame. Review of safety issues. JAMA 254, 400-402.
50mg ακεσουλφαμικό κάλιο (acesulfame potassium) το οποίο είναι τεχνική γλυκαντική ουσία.
Το Σπραιτ Μηδέν περιέχει επίσης ανθρακούχο νερό, κιτρικό οξύ, φυσικά αρωματικά, κιτρικό κάλιο, και βενζοικό κάλιο, ασπαρτάμη, και ακεσουλφαμικό κάλιο Ε950 (acesulfame potassium) .
Το ακεσουλφαμικό κάλιο (acesulfame potassium). Είναι συνθετική ένωση με γλυκαντικές ιδιότητες. Ανακαλύφθηκε το 1967 από τον Γερμανό Χημικό Καρλ Κλάους και χρησιμοποιήθηκε από την χημική βιομηχανία Hoechst.
Όπως με την ασπαρτάμη, τη σακχαρίνη, την σουκραλόζη (sucralose), και άλλες γλυκαντικές ουσίες που είναι πιο γλυκές από τις κοινές ζάχαρες, έτσι και με το υπ όψην συστατικό υπάρχει μια ανησυχία των ειδικών επιστημών σχετικά κατά πόσο είναι ασφαλές. Το ακεσουλφαμικό κάλιο Ε950 (acesulfame potassium) επιτρέψατε μας να αναφερθούμε σε κάτι που έχει σχέση με την χημεία του. Πρόκειται για κυκλική ένωση, έχει εξαχθεί το συμπέρασμα πως όλες οι κυκλικές ενώσεις τύπου βενζολίου είναι καρκινογόνες.
Αν και οι μελέτες αυτών των γλυκαντικών ουσιών παρουσιάζουν την ποικιλία και αμφισβητούμενους βαθμούς ασφάλειας, ο Οργανισμός Φαρμάκων και Τροφίμων των ΗΠΑ (USFDA U.S. Food Drug Administration) εγκρίνει την χρήση αυτών των ενώσεων γενικά ως γλυκαντικές ουσίες.
Οι ερευνητές που ασκούν κριτική στο θέμα, εγείρουν επιφυλάξεις διότι υποστηρίζουν ότι η χημική ουσία αυτή δεν έχει μελετηθεί επαρκώς και μπορεί να είναι καρκινογόνος και συνιστούν την επανεξέταση της. Μια αναδρομή στην βιολογία και χημεία μας υπενθυμίζει πως οι ενώσεις που ο χημικός τους τύπος –δομή είναι κυκλικής μορφής είναι αναμφίβολα καρκινογόνες. Αυτός είναι και ο λόγος που οι επιστήμονες αφαιρούν κάθε εμπιστοσύνη ασφάλειας υγιεινής για την χρήση τους στα τρόφιμα.. Το ίδιο συμβαίνει και με τις άλλες τεχνικές γλυκαντικές ύλες.
Και ενώ συμβαίνουν αυτά…
Ο Οργανισμός USFDA έχει αποσχιστεί απ αυτές τις επιφυλάξεις.
Έρευνα σε περίπου μισού εκατομμυρίου ανθρώπους που κατανάλωσαν αναψυκτικά που περιείχαν ασπαρτάμη,, δημοσιεύτηκε το 2006. Τα αποτελέσματα των ερευνών έδειξαν ότι παρά τη αύξηση των ποσοτήτων κατανάλωσης δεν συνδέθηκε με κανέναν κίνδυνο των λεμφωμάτων, της λευχαιμίας, ή καρκίνων εγκεφάλου στους άνδρες ή τις γυναίκες.
Τον ίδιο σκεπτικισμό της επιστημονικής κοινότητας προκαλεί και το συντηρητικό βενζοϊκό νάτριο (Ε211) Και αυτό με ευρεία χρήση από την βιομηχανία ανθρακούχων αναψυκτικών. Ως συντηρητικό δρα κατά των μικροοργανισμών εμποδίζοντας την ανάπτυξη τους μέσα στο αναψυκτικό. Η αλήθεια είναι πως το περιεχόμενο των αναψυκτικών είναι θαυμάσια τροφή για μικροοργανισμούς. Είναι αναγκαία και επιβεβλημένη η προσθήκη ενός συντηρητικού που θα αποτρέψει αυτή την πιθανή δράση της εμφάνισης μικροοργανισμών με την μούχλα να επικάθηται σ’ αυτό.
Το βενζοϊκό νάτριο επελέγη ως το πλέον αθώο από πολλά άλλα. Αναφέρουμε για εγκυκλοπαιδικούς λόγους ότι είναι το αγαπημένο συντηρητικό εδώ και δεκαετίες από τους χημικούς τεχνολογίας τροφίμων που χρησιμοποιείται στην βιομηχανία τροφίμων ως συντηρητικό με άριστα αποτελέσματα.
Όμως, με την ανάμειξη του με την βιταμίνη C, παράγεται μια άλλη ένωση που ονομάζεται βενζόλη. Η ουσία αυτή είναι καρκινογόνος.
Έρευνες, που διεξήχθησαν στην Αγγλία από την Υπηρεσία Τροφίμων έδειξαν να σχηματίζονται πολλά ποσοστά βενζόλης σε αναψυκτικά.
Η παχυσαρκία και ο ζαχαρώδης διαβήτης, είναι τα αποτελέσματα της αλόγιστης κατανάλωσης αναψυκτικών σε συνδυασμό με την κακή διατροφή, έλλειψη γάλακτος, και φρούτων (Dr. Κέλλι Μπραουνελ ερευνήτρια του Πανεπιστημίου του Γαίηλ, δημοσίευση του περιοδικού American Journal of Public Health).
Προσοχή στα παγωμένα ποτά.
Προσοχή Νο1
Το σώμα μας έχει μία ενδεικτική τιμή θερμοκρασίας περί τους 37 οC για την λειτουργία της πέψης, στην οποία συμβάλλουν γι αυτό τον σκοπό τα ένζυμα.
Η θερμοκρασία των αναψυκτικών είναι κατά πολύ
μικρότερη από 37, μερικές φορές είναι πολύ κοντά στο 0. Αυτή η διαφορά
θερμοκρασίας έχει σαν αποτέλεσμα να επηρεάζεται η διαδικασία των
ενζύμων και να δημιουργεί stress στο χωνευτικό μας σύστημα κι αυτό να
χωνεύει λιγότερο φαγητό. Στην πραγματικότητα το φαγητό ζυμώνεται. Το
ζυμωμένο φαγητό προκαλεί δυσοσμία, αέρια, αποσύνθεση και δημιουργεί
τοξικά, τα οποία απορροφούνται από τα έντερα, κι έτσι
περνάνε μέσα στο αίμα απ' όπου διοχετεύεται σε ολόκληρο το σώμα.
Προσοχή Νο2
Το ανθρακούχο αναψυκτικό προκαλεί παλινδρόμηση του περιεχομένου του στομάχου προς τον οισοφάγο.
Με αυτήν την παλινδρόμηση, μεταφέρονται τα οξέα του στομάχου προς τον οισοφάγο. Η οξύτητα που προκαλείται είναι βλαπτική. Οι ειδικοί επιστήμονες αποδίδουν τον καρκίνο του οισοφάγου, εκτός των άλλων αιτιών και σ’αυτήν την ενέργεια.
Προσοχή Νο3.
Η συχνή κατανάλωση των αναψυκτικών λόγω του περιεχομένου των σακχάρων προκαλεί, μεταξύ των άλλων, καταστροφή στα δόντια.
Παράδειγμα θρεπτικών συστατικών δύο αναψυκτικών
Normal 0 false false false MicrosoftInternetExplorer4 /* Style Definitions */ table.MsoNormalTable {mso-style-name:"Κανονικός πίνακας"; mso-tstyle-rowband-size:0; mso-tstyle-colband-size:0; mso-style-noshow:yes; mso-style-parent:""; mso-padding-alt:0cm 5.4pt 0cm 5.4pt; mso-para-margin:0cm; mso-para-margin-bottom:.0001pt; mso-pagination:widow-orphan; font-size:10.0pt; font-family:"Times New Roman"; mso-ansi-language:#0400; mso-fareast-language:#0400; mso-bidi-language:#0400;}
|
Αναψυ- κτικό |
Ενέργεια Θερμίδες |
Λιπαρά |
Νάτριο |
Υδατάν θρακες |
Σάκχαρα |
Ασπαρτάμη |
Ακετυλοσθλφαμιδικό Κάλιο Acesulfame-Potassium |
|
Σπραιτ |
140 |
0g |
70mg |
38g |
38g |
0g |
0g |
|
Σπράιτ Μηδέν |
2 |
0g |
65mg |
0g |
0g |
75mg |
50mg |
|
7Up |
140 |
0g |
40mg |
39g |
38g |
0g |
0g |
|
7up Λάιτ |
0 |
0g |
65mg |
0g |
0g |
N/A |
N/A |
Τι είναι τα υποκατάστατα ή αναλογικά και η ονομασία των Λάιτ ή Σοφτ ποτών
.
Τα τελευταία χρόνια έχει αναπτυχθεί μια συστηματική συνεργασία της τεχνολογίας τροφίμων με την τεχνολογία της χημείας για την αντιμετώπιση της επιθυμίας των καταλυτών να έχουν φθηνά και ελαφρά προϊόντα που να μη παχαίνουν.
Σημαντική προσπάθεια γίνεται για την ικανοποίηση αυτής της επιθυμίας με σκοπό τον περιορισμό των περιεχομένων θερμίδων καθώς επίσης και την βελτίωση της γεύσης και του αρώματος πολλών τροφών. Έτσι αναπτύχθηκαν τα αναλογικά ή υποκατάστατα του λίπους της ζάχαρης και άλλων συστατικών των τροφών.
Αυτά τα αναλογικά έχουν τον συνήθη αντικειμενικό σκοπό, να μιμηθούν την σωστή λειτουργία φυσικών παραμέτρων, όπως είναι η γεύση, το άρωμα, οι ίνες και η εμφάνιση αυτόχθονων συστατικών, ενώ ταυτοχρόνως, περιορίζουν την περιεκτικότητα των θερμίδων. Συνήθως τα προιόντα που έχουν αυτά τα συστατικά κυκλοφορούν με την επωνυμία Λάιτ ή Σοφτ.
Συχνά, αυτά τα αναλογικά χρησιμοποιούνται για την αντικατάσταση υψηλών θερμίδων γλυκαντικών, όπως είναι η ζάχαρη ή το λίπος. Η αντικατάσταση του λίπους είναι ιδιαιτέρως επιθυμητή, διότι, ανάλογα με το βάρος του το λίπος περιέχει περισσότερες από τις διπλάσιες θερμίδες συγκριτικά από οποιοδήποτε άλλο χρησιμοποιούμενο συστατικό τροφίμου.
Ένα παράδειγμα της χρήσης των αναλογικών είναι το υποκατάστατο του λίπους στα παγωτά.
Η ασπαρτάμη, η οποία είναι φτιαγμένη από αμινοξέα, είναι ένα παράδειγμα υποκατάστασης της ζάχαρης.
Η ασπαρτάμη, συγκρινομένη με τη σουκρόζη μια γλυκαντική ουσία, έχει τις ίδιες θερμίδες το ίδιο βάρος, αλλά είναι 200 φορές πιο γλυκιά.
Άρα, η ασπαρτάμη χρησιμοποιείται σε τρόφιμα των οποίων η ικανοποιητική ποσότητα σε θερμίδες είναι περιορισμένη.
Α. Αλεξάκης
