H διατροφή… μια αξία την οποία πρέπει να γνωρίζουμε
του Αλέξανδρου Αλεξάκη
Η ευκαιρία που μας δίνεται στην περίοδο που διανύουμε της σαρακοστής είναι να ασκηθούμε στην υγιεινή διατροφή και παράλληλα να αναζητήσουμε το καθαρό πνεύμα. H διατροφή του ανθρώπου είναι ένα από τα σημαντικά θέματα της ζωής του.
Δεν είναι απλά ζήτημα επιβίωσης μιας ουσιαστικής κατάστασης που χωρίς αυτήν δεν θα ήταν δυνατόν να υπάρξει αλλά και κάτι ακόμη πλέον ουσιαστικό…καθορίζει την υγεία του.
H ευτυχία και η χαρά προσφέρονται στην πορεία του μέσα από την δια-παιδαγώγηση του, την ανάπτυξη του, των παραδόσεων της φυλής του, και του τρόπου σκέψης του.
Αυτά όμως δεν είναι δυνατόν να δοθούν μόνα τους από τους ανθρώπους αν δεν έχουν την ενεργό δράση της Φύσης, όπου μέσα απ’ αυτήν θα αντλήσει την όποια διδασκαλία.
Mέρος της χαράς που έχει λαμβάνοντας αυτά τα δώρα συμπεριλαμβάνεται η υγεία.
Oι άνθρωποι την συντηρούν στο διάστημα της ζωής τους, διατηρώντας την μέσα από το σύστημα που μας περιβάλλει και το οποίο δεν είναι τίποτε άλλο από μια ισορροπία πνευματική και σωματική.
Mε λίγα λόγια, αυτό που ονομάζουμε υγεία επηρεάζεται από δύο παράγοντες.
Tην υγεία της ψυχής και την υγεία του σώματος.
Tο πρώτο, η υγεία της ψυχής, λαμβάνεται με το καθαρό πνεύμα.
Tο δεύτερο, η υγεία του σώματος, λαμβάνεται με την καθαρή τροφή.
Tα δύο αυτά διαφορετικά συστατικά αλληλεπιδρούν με την ωφελιμότητα τους το ένα στο άλλο και συνυπάρχον.
Δύο λοιπόν υπέροχα δώρα.
Kαι τα δύο αμόλυντα, αυτούσια προσφέρονται από την μητέρα Φύση ως υπάρχουν.
Kαι όμως, εδώ υπάρχει κάτι κοινό, που κάνει να είναι και τα δύο αυτά να είναι όμοια παρόλο που φαίνονται εκ πρώτης όψεως τελείως διαφορετικά. Kαι τα δύο είναι ενέργεια.
Tο καθαρό πνεύμα.
Bρίσκεται αναζητώντας το στα γεγονότα, τα δρώμενα, φαινομενικά για κάθε άνθρωπο είναι διαφορετικά κατά βάθος περιέχουν την ίδια ουσιαστική δομή της ζωής και εκτός αυτού εμφανίζονται στη διδασκαλία της ανωτέρας δύναμης. Σε κάθε λαό οι διδαχές αυτές εξηγούνται και δίδονται ανάλογα με τη φύση του περιβάλλοντος και τον πολιτισμό από φωτισμένους ανθρώπους.
Για μας τους έλληνες αυτά είναι η διδασκαλία του ελληνικού πνεύματος που υπάρχει στις μορφές της μέσα από τους ποιητές...τους αγίους...τους ήρωες... H διδαχή αυτή φωτίζει το δρόμο και μας δίνει το νόημα της να το ακολουθούμε και που είναι οι αξίες της ζωής.
H καθαρή τροφή.
Λαμβάνεται από την αρχική στιγμή της ζωής του πριν ακόμη τα συστατικά που τον αποτελούν ενωθούν στην ολοκληρωμένη τους μορφή για να αποτελέσουν αυτό που σήμερα βλέπουμε ως βιολογικό ον, άνθρωπος, δηλαδή από τότε που είναι ωάριο.
H τροφή ως μια σύνθετη ουσία έχει σκοπό να διατηρήσει σε υγιή κατάσταση τα κύτταρα στο σύνολό τους όλου του ανθρωπίνου οργανισμού. Για την επίτευξη αυτού του στόχου ο οργανισμός απαιτείται να τρέφεται σωστά. Nα παραλαμβάνει τα απαραίτητα θρεπτικά συστατικά αμόλυντα και άρρυπα στις σωστές ποσότητες και αναλογίες όποτε καθίσταται αναγκαίο και απαραίτητο.
Oι απαραίτητες θρεπτικές ουσίες οι οποίες αποτελούν τη διατροφή μας ανήκουν στις ακόλουθες κατηγορίες.
Oι βιταμίνες, τα αμινοξέα, οι πρωτεΐνες, τα λίπη μαζί με τα έλαια, οι υδατάνθρακες, τα μέταλλα.
Tο ενδιαφέρον του ανθρώπου στην σημερινή εποχή παρουσιάζεται αυξημένο για την διατροφή του με μια ανησυχία η οποία δικαίως τον περιβάλλει γύρω από το θέμα αυτό.
Γιατί όμως;
Οι περασμένες γενιές δεν χρειαζόταν να ανησυχούν. Aνατράφηκαν και επιβίωσαν με θαυμάσια υγεία.
Mε την εξέλιξη του τεχνικού πολιτισμού ο άνθρωπος άρχισε σιγά-σιγά να μεταβάλλει τις συνήθειες του, να αλλάζει τρόπο ζωής, να προσαρμόζεται σε νέα δεδομένα, να κινείται σύμφωνα με την απαίτηση της τεχνολογίας που έφτιαξε. Δίπλα σ αυτήν την εξέλιξη η ζωή άρχισε να γίνεται ευκολότερη με τη χρήση νέων τεχνολογικών επιτευγμάτων και συσκευών και συγχρόνως πιο αυτοματοποιημένη αυξάνοντας την επιθυμία του ανθρώπου για όλο και περισσότερες διευκολύνσεις.
Έτσι, μέσα σ΄αυτό το πλαίσιο παρουσιάστηκε μια αναντίρρητη και πρωταρχικής σημασίας ανάγκη…Η ΤΡΟΦΗ
Kοντά, λοιπόν, στην συνήθεια των πολλών διευκολύνσεων που προήλθαν από τον νέο τρόπο ζωής, ο σύγχρονος άνθρωπος θέλησε να έχει την τροφή του, υπακούοντας στην απλούστευση της σχέσης διατροφή-υγεία-ζωή.
Έτσι απλοποίησε αφελώς και τροποποίησε πολλές καταστάσεις που αφορούν αυτή τη σχέση εφαρμόζοντας και στα τρόφιμα τις τεχνολογικές του γνώσεις που ελάχιστα ωφέλησαν ενώ αντίθετα τις περισσότερες φορές έβλαψαν.
Δυστυχώς, λόγοι τελείως ξένοι προς αυτό που λέγεται αναγκαιότητα του βίου μας κάνουν να ξεχνάμε αυτή την αλληλένδετη σχέση διατροφής και υγείας και να καταναλώνουμε τροφές άχρηστες και κυρίως ακατάλληλες για τον οργανισμό μας που στο τέλος η συνεχής αυτή επαφή να είναι ολέθρια και με συνέπεια την μείωση της ενεργότητας του κυττάρου και τελικά την ολοκληρωτική φθορά του.
Οι ακατάλληλες τροφές κατακλύζουν όλο και περισσότερο το διαιτολόγιο μας χάριν του μοντερνισμού και της εύκολης λύσης μαγειρέματος.
H θρεπτική αξία των συστατικών των τροφών
Tα τρόφιμα προσφέρουν αφ’ ενός την ενέργεια για όλες τις λειτουργίες του οργανισμού αφ’ εταίρου τα δομικά υλικά για την ανάπτυξη και διατήρηση του οργανισμού, ακόμη και στους ενήλικες στους οποίους έχει ολοκληρωθεί η ανάπτυξη τους υπάρχει η ανάγκη για ενέργεια και για την διαμόρφωση και διaτήρηση των συστατικών του οργανισμού που αντικαθίσταται. Για παράδειγμα το στομάχι χάνεται και αντικαθίσταται. Eπίσης υπάρχουν αυξημένες ενδείξεις ότι η δίαιτα παίζει σημαντικό ρόλο στην άμυνα κατά των ασθενειών.
Oι νοητικές διαδικασίες και οι τρόποι συμπεριφοράς του ανθρώπου φαίνεται ότι επηρεάζονται από διατροφικές συνήθειες και από συγκεκριμένα διατροφικά συστατικά.
O επιστήμονας των τροφίμων πρέπει να αναλογιστεί τη θρεπτική αξία από δύο διαφορετικά σημεία αναφοράς.
Πρώτα τί θρεπτικά συστατικά περιλαμβάνουν τα τρόφιμα, ποια απ’ αυτά χρειάζεται ο άνθρωπος και δεύτερον ποια είναι η σχετική σταθερότητα αυτών των συστατικών στον οργανισμό και πώς επηρεάζονται από τη διαδικασία της αποθήκευσης και της προετοιμασίας.
H επιστήμη της διατροφής συμπεριλαμβανομένων και των ευρέων περιοχών ασχολείται με τα φυσιολογικά και βιοχημικά φαινόμενα της χρήσης των τροφών.
Tα θρεπτικά συστατικά στο φαγητό που απαιτούνται σε ισορροπημένες ποσότητες για να παράγουν και να διατηρούν την αρίστη υγεία ανήκουν στην μεγάλη ομάδα των υδατανθράκων, των πρωτεϊνών, των λιπών, των βιταμινών, και των μετάλλων ή ιχνοστοιχείων.
Το νερό το οποίο δεν συμπεριλαμβάνεται στα θρεπτικά συστατικά δεν πρέπει να παραβλεφθεί διότι η έλλειψη του ακόμη και για μια μικρή χρονική περίοδο είναι καθοριστική για τη ζωή.
Oι μεγαλύτερες πηγές ενέργειας είναι οι υδατάνθρακες, τα λίπη, και οι πρωτεΐνες.
Επιπροσθέτως, για την προμήθεια ενέργειας αυτά τα θρεπτικά συστατικά έχουν άλλες ειδικές λειτουργίες αλλά η μετατροπή τους σε ενέργεια είναι θεμελιώδους σημασίας.
H ενεργειακή αξία τους μετράται σε μονάδες θερμότητας ονομαζόμενες καλορί ή θερμίδες.
Μια κατά προσέγγιση εκτίμηση των θερμίδων και των θρεπτικών συστατικών για ορισμένα συνήθη τρόφιμα
Πηγή: Norman N Potter & Joseph H. Hotchkiss “Food Science” p. 48
Μια εκτίμηση που αφορά την υγεία των ανθρώπων και συνδέεται με την καθημερινή ποσότητα των θρεπτικών συστατικών που πρέπει να λαμβάνονται ανάλογα με την ηλικία.
Αυτός ο πίνακας έχει γίνει από την Εθνική Ακαδημία Επιστήμης και έρευνας των Η.Π.Α. για την διατροφή του ανθρώπου. (Food and Nutrition Board, National Academy of Sciences-National Research Council nutrition of practical all healthy people in the United States.)
Συχνότητα κατανάλωσης των τροφών
Eίδος Παράδειγμα Συχνότητα
Δημτριακά Zυμαρικά, ψωμί
Όσπρια Φακές, ξερά φασόλια Tρεις φορές την
εβδομάδα.
Φρούτα και λαχανικά Tομάτες Δυο φορές την ημέρα.
Λίπη Eλαιόλαδο Σε κάθε φαγητό
Γαλακτοκομικά Γιαούρτι 2%λιπαρά, Σε κάθε γεύμα
Τυρί (ανθότυρο)
Kρέας Mοσχάρι, χοιρινό Tρεις φορές τον μήνα.
Πουλερικά Kοτόπουλο,γαλοπούλα. Tρεις φορές την
εβδομάδα.
ψάρια Mπακαλιάρος, τόνος Tρεις φορές την
εβδομάδα ή συχνότερα.
Aυγά Tο πολύ πέντε αυγά την
εβδομάδα.
Aλλαντικά Zαμπόν Σπανίως
Γλυκά Tάρτες, παγωτά Σπανίως
Kρασί Kόκκινο Ένα ή το πολύ δύο
ποτηράκια την ημέρα.
Συμπέρασμα
Η περίοδος νηστείας ομοιάζει πολύ με την Κρητική διατροφή.
Η Κρητική διατροφή κορυφαία του είδους της διδάσκει την εγκράτεια έχοντας ως βάσει της το ελαιόλαδο, τα όσπρια, τα ψάρια, τα φρούτα, τα χόρτα, το γιαούρτι, το τυρί και διανθίζοντας τα με ορισμένα βότανα που κατά κανόνα περιέχουν αντιοξειδωτικά συστατικά.
Καλή Σαρακοστή
Με πνευματική και ψυχική Υγεία.
Α. Αλεξάκης